Laboratuar ortamında geliştirilen yapay hayat insanlığın geleceğini tehdit ediyor.
Dünyanın ilk yapay yaşam formunun laboratuvarda oluşturulduğu haberi dünyayı salladı. Bu “yapay hayat” şimdilik sadece bir bakteri...
Craig Venter adlı Amerikalı bilim adamı ile aralarında Nobel ödüllü uzmanların bulunduğu bir ekip dünyada ilk kez laboratuvar ortamında yaşamın en küçük yapıtaşı olan kromozomu oluşturmayı başardı.
381 genden oluşan bu kromozom belki sokaktaki insan için çok önemli görünmüyor ama bilim dünyasında bu açıklamayla birlikte yer yerinden oynadı. Bilim adamları bu konuda birbirinin tamamen zıttı iki görüşü savunuyor. Bir grup uzman, ki bu grupta Craig Venter de bulunuyor, yapay yaşamın insan hayatını inanılmayacak düzeyde kolaylaştıracak icatları beraberinde getireceğini savunuyor. Diğer grup ise insanın “Tanrılığa soyunmasının” insanlığın sonunu getirebilecek sürecin başlangıcı olduğunu düşünüyor.
Laboratuvarda yapay yaşam üretilmesi demek, görevleri insanlar tarafından belirlenen bakteri ya da daha kompleks canlıların hayatımıza girmesi anlamına geliyor. Bu tür bir yaşam formunun hayatımıza girmesi ise şu tür yeniliklere yol açabilecek:
Hayatı nasıl değiştirecek?
Laboratuvarda üretilecek bir bakteri, toksik/nükleer atıklarla beslenmeye programlanacak. Şu anki teknolojiyle çok pahalıya mal olan atık yok etme faaliyeti bakteriler tarafından sıfır maliyetle gerçekleştirilebilecek.
Havadaki karbondioksitle beslenen ve bunu oksijene çeviren bakteriler yapılabilecek. Hem hava kirliliği tamamen ortadan kalkacak hem de çağımızın belası küresel ısınmayla mücadele edilebilecek.
Bakteriden bir sonraki aşamada minik ancak zararsız mikroorganizmalar “insanları sağlıklı yapmaya” programlanacak. Vücuda girdiklerinde örneğin tümör oluşmaya yatkın bir bölgeyi hemen hedef alarak buradaki sorunu yok edecekler.
Çok daha ileriki aşamalarda ise gerçek canlı formları üretilebilecek. Örneğin fareye benzeyen ancak fare olmayan bir yeni “hayvan”, halının üzerine salındığında üzerinde kirden eser bırakmayacak şekilde pislikleri yiyecek.
Bakteriler, enerji kaynağı olarak kullanılabilecek. Genetik yapıları sayesinde ışık gibi bir sonsuz enerji kaynağını başka bir forma çevirip depolaYasak Kelime fabrikalara yakıt olabilecekler.
Bu tür yararlı amaçların yanısıra üretilecek olan yapay yaşam formlarının silah olarak kullanılması da mümkün olacak. Zaten bilim dünyasını da korkutan aslında bu...
Uzmanlara göre yapay yaşamdan silah üretmek geri dönülemez bir süreci getirecek. Çünkü güçlü silahlar için yapay yaşama yapay zeka entegre edilecek. Neye saldırması gerektiğini bilen canlıların kontrolden çıkması engellenemeyecek.
TANRI’YI MI OYNUYOR?
Yapay canlıyı geliştiren bilim adamı Craig Venter’ın laboratuvarda gerçekleştirdiği bu çalışması için patenti başvurusunda bulunduğu ortaya çıkınca bilim dünyası ikinci bir şok yaşadı. Kanada merkezli bioetik derneği ETC Group’tan Jim Thomas “Sentetik bakteri kullanılarak aklınıza gelecek her şey üretilebilir. Bunun kontrolünü tek bir adama mı vereceğiz?” ifadesini kullandı. İnternet forumlarında ise “Yapay bakteri üretmeyi bilen tek kişi Craig Venter. Nükleer enerjiyle ilgili tüm sırların tek bir adamın elinde olduğunu düşünün. Bu riski göze alır mıydınız” gibi ifadeler kullanıldı. Birçok kişi “Bu adam hiçbir sosyal ve etik tartışma olmadan yoktan var etmeye nasıl cürret eder” derken bazıları da “Yalnızca Tanrı yoktan var edebilir. Venter sadece insan müdahelesiyle var olan şeyi başka bir yapıya dönüştürdü” yorumunu yaptı.
NASIL YAPTI?
Craig Venter, mycoplazma adlı bakterinin DNA’sının yüzde 20’sini çıkardı. Yerine kimyasallardan oluşan yapay kromozom yerleştirdi. Yapay kromozom, hücrenin kontrolünü ele geçirince bakteri yeni bir canlıya dönüştü.
DİP NOT
Bakterilerin biyolojik silah olarak programlandığında aşılması imkansız bir salgına yol açmasından korkuluyor.
Çarş. Nis. 23, 2008 5:30 pm
